Subotica
Položaj
Subotica je najseverniji grad Srbije, drugi po veličini na teritoriji Autonomne pokrajine Vojvodine. Nalazi se na 10 km od Srpsko-Mađarske granice, na geografskoj širini 46° 5′ 5“ i geografskoj dužini 19° 39′ 47“. Graniči se Mađarskom i sa 4 jedinice lokalne samouprave: Sombor, Bačka Topola, Senta i Kanjiža. Severno od grada se nalazi peščana stepa sa plodnim voćnjacima i vinogradima na jugu, na čijim se crnicama razvija poljoprivreda. Subotica je grad lociran u srcu Panonske nizije sa dugom tradicijom i bogatom kulturnom baštinom. Subotica je, zbog njene geografske lokacije postala najvažniji administrativni, industrijski, tržni, prometni i kulturni centar severnobačke regije.
Istorija
U pisanim dokumentima Subotica se prvi put pominje 7. maja 1391, mada je morala postojati i puno pre toga, jer je dokazano da je regija bila naseljena čak i pre 3000 godina. Zbog broja velikih migracija u ovoj pograničnoj regiji su se naselili Mađari, Hrvati i Bunjevci, Srbi, Nemci, Jevreji, Slovaci, i drugi. česta promena vlasti je uticala na čestalo menjanje imena grada. Prvo zabeleženo ime je Zabadka, koje je od 1391. bilo menjano više od dvesta puta, a nekoliko značajnijih imena su Szent Maria, Maria Theresiopolis, MariaTheresienstadt, Szabadka i Subotica. Za manje od dve decenije, krajem XIX i početkom XX veka, prošla je kroz veoma intenzivan urbani, industrijski i kulturni razvoj. Brz razvoj zanatstva, industrije i trgovine prouzrokovan dolaskom železnice 1869. godine postao je još ubrzaniji nakon izgradnje elektrane i uvođenja tramvaja, 1897. godine. ‘ reteče sadašnje industrije, krajem XIX I početkom XX veka bili su izvoznici mesa „Hartman&Konen“, koji su prvi u zemlji koristili hladnjače; fabrika sumporne kiseline i đubriva ‘Klotild’ koja je osnovana 1904. godine; braća Ruff koja su proizvodnju slatkiša u Subotici utemeljili 1917. godine, a fabrika elektromotora ‘Sever’ je osnovana 1923. godine. Osnivanjem prvih institucija početkom XVIII veka, Subotica se razvija u moderan, srednjoevropski grad.
Danas
Subotica je danas moderan grad, po poslednjem popisu iz 2022. godine ima 1123.952 stanovnika. Subotica je multietnički grad i opština. Njena populacije se sastoji od više od 20 različitih nacionalnosti od kojih su najbrojniji Mađari, Srbi, Hrvati i Bunjevci. Istovremeno Subotica je multi-religiozni grad gde ljudi više različitih religija žive zajedno u skladu već vekovima. Kroz teritoriju Grada Subotica prolazi tranzitni panevropski put E-75, koji je povezuje sa Republikom Mađarskom na severu, i preko Beograda, sa južnom Evropom. U samom gradu se ukrštaju magistralni pravci prema Novom Sadu, Somboru, Horgošu i Senti. U pogledu železničkog saobraćaja, povezana je sa celom Evropom, a trasa pruge Beograd – Budimpešta prolazi kroz urbano jezgro i tu se račva sa pružnim pravcima prema Somboru, Horgošu, Crvenki i Baji. U blizini grada se nalaze i dva najfrekventnija granična prelaza: Horgoš i Kelebija. Udaljenost Subotice od glavnih privrednih centara u zemlji i regionu:
Popis stanovništva 2022. godine
Izvor: stat.gov.rs
Industrija, poljoprivreda
Industrija Subotice tradicionalno je diverzifikovana. Pored prehrambene industrije u raznim svojim podsektorima, intenzivno su se razvijali elektromašinski kompeks, hemijska industrija, industrija tekstila, prerada kože i proizvodnja obuće, čarapa, štamparije i građevinarstvo. U skladu sa navedenim, može se očekivati manje ili više intenzivan razvoj i u budućnosti, jer su na raspolaganju neophodni resursi (kapaciteti, znanje i iskustvo, profilisana radna snaga, sirovinska osnova ili raspoložive komponente, tržište…). Od ukupne površine Subotice koja iznosi 100.700 ha, 88.443 ha čine poljoprivredne površine što je približno 90% ukupne površine. Obradivo zemljište je jedan od najvažnijih prirodnih resursa. Poljoprivredu Subotice karakteriše postojanje dva organizaciona oblika poljoprivrednih gazdinstava: individualna gazdinstva i poljoprivredna preduzeća. Individualna poljoprivredna gazdinstva obrađuju 2/3 od ukupnih zemljišnih kapaciteta. Prosečna veličina poseda je oko 4 ha sa većim brojem parcela koje nisu povezane. Struktura ukupne poljoprivredne površine u Subotici prema načinu korišćenja
Obrazovanje
U predškolskoj mreži, usluge se pružaju u 51 objektu za 4.035 dece. U vrtićima se sprovodi celodnevno zbrinjavanje u jaslicama i obdaništima, kao i predškolski pripremni program. Predškolski pripremni program, pored PU „Naša radost“ realizuju i tri osnovne i dve specijalne škole. PU „Naša radost“ sa tradicijom delatnosti iz 1864. godine, nastavu izvodi na srpskom, mađarskom i hrvatskom jeziku i uspešno realizuje inovativne projekte. U Gradu Subotica postoji 23 osnovnih škola, koje pohađa 11.970 dece u školskoj 2012./2013. godini. Nastavu na srpskom jeziku pohađa 69,62%, na mađarskom jeziku 27,99% i na hrvatskom jeziku 2,39% osnovaca. Grad Subotica se smatra značajnim srednjoškolskim obrazovnim, centrom Vojvodine. U Gradu Subotica postoji 11 srednjih škola koje pohađa 6.289 učenika u školskoj 2012./2013.godinik, na profilima u oblasti: ekonomije, elektrotehnike, mašinstva, hemijske delatnosti, prerade hrane, ugostiteljstva, građevine, arhitekture, medicine, kao i srednja muzička škola i 3 gimnazija (Gimnazija «Svetozar Marković», biskupijska klasična gimnazija «Paulinum» i gimnazija «Kostolanji Deže»). Visoko obrazovanje se sprovodi u 5 ustanova kojima je osnivač republika (Ekonomski fakultet, Građevinski fakultet, Visoka tehnička škola strukovnih studija, Visoka škola strukovnih studija za obrazovanje vaspitača i Učiteljski fakultet na mađarskom nastavnom jeziku) i 4 ustanove čiji je osnivač pravno ili fizičko lice (Univerzitet «Singidunum», Fakultet za poslovne studije «Megatrend», Fakultet za uslužni biznis «Fabus» i Visokoškolska jedinica pravnog fakulteta u Novom Sadu.) Pored institucija formalnog obrazovanja u Subotici radi i oko 20 ustanova za neformalno obrazovanje, učenje i obuku zanata. Otvoreni univerzitet Subotica predstavlja jednog od lidera u oblasti (ne)formalnog obrazovanja. Tabela 5: Struktura stanovništva u Subotici starog 15 i više godina prema školskoj spremi i pismenosti
Sport
Sportovi u Subotici imaju dugu tradiciju. Interesantno je da su Sportske igre na Paliću započete 1880., kao prethodnik Olimpijskih Igara, čak i pre nego što je Pierr de Cuberten ponovo osnovao moderni Olimpijski pokret. Od tada do današnjeg dana Subotica ima nadimak “Grad Sporta”. Sportski savez Subotice je organizacija sa preko 150 klubova i strukovnih saveza. Subotica je jedan od pet najvažnijih sportskih centara u Srbiji. Postoje velike mogućnosti za sve sportove u halama, spoljnim i unutrašnjim terenima. Veoma je interesantno da nacionalni sportski timovi koriste Palić za njihove pripreme za velika međunarodna takmičenja. Pored profesionalnih i amaterskih sportova, postoje i mnoge opcije za rekreaciju. Prekrasna priroda i veliki broj sportskih objekata nude veliki raspon opcija: tenis, jahanje, džoging, skvoš, fudbal, košarka, odbojka, plivanje, pecanje, lov i mnoge druge.
Oficijelna veb prezentacija Skupštine opštine Subotica – www.subotica.rs